Πέμπτη 7 Οκτωβρίου 2010

ΑΝΤΙΦΩΝ ο Αθηναίος

Από τους πλέον οξυδερκείς σοφιστές, με σκέψη επιστημονική, ο Αντιφώντας ο σοφιστής  παρατηρούσε ότι η εκτίμηση και ο σεβασμός μεταξύ των πολιτών βασίζεται στην κοινωνική τους θέση: Ένας διαχωρισμός μεταξύ πλουσίων και φτωχών, αριστοκρατών και παρακατιανών. Μια διάκριση τεχνητή και συμβατική, που όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, "είναι ταυτόσημη με την αποβαρβάρωση των ηθών, καθώς η φύση δημιουργεί ελεύθερα και όμοια πλάσματα".

Έτσι, οδηγείται στο λογικό συμπέρασμα ότι η αντίθεση νόμου-φύσης είναι αντίθεση του συμφωνημένου (συμβατικού) μεταξύ των ανθρώπων με τα εγγενή στοιχεία της φύσης του ανθρώπου ("τά μέν τῶν νόμων ἐπίθετα, τά δέ τῆς φύσεως ἀναγκαῖα· καί τά μέν τῶν νόμων ὁμολογηθέντα οὐ φύντ' ἐστίν, τά δέ τῆς φύσεως φύντα οὐχ ὁμολογηθέντα"). 


Παράλληλα, λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι οι ανθρώπινοι νόμοι είναι δεσμά της φύσεως, υποστηρίζει ότι η καθεαυτή υπόσταση του ανθρώπου είναι η ελευθερία: "Η πειθαρχία στο δίκαιο, όπως εκφράζεται με τους νόμους, θα ήταν ωφέλιμη, αν εμπόδιζε εκείνον που παθαίνει κάτι να μην το πάθει και εκείνον που πράττει κάτι εναντίον άλλου να μην το πράξει".


Προχωρώντας όμως ακόμη πιο πέρα, ο Αντιφών ταυτίζει τον νόμο με τον ανθρώπινο πολιτισμό, τον οποίο επίσης απορρίπτει. Διότι ο πολιτισμός αντιτίθεται στην ισότητα που υπαγορεύει η φύση και παραβιάζει τη φυσική δικαιοσύνη, αφού χαρακτηρίζεται από εθνικές και κοινωνικές διακρίσεις. Από αυτή την άποψη, οι πρωτόγονες φυλές, κατά τον Αντιφώντα, βρίσκονται πιο κοντά στην ευτυχία απ’ ό,τι οι πολιτισμένοι λαοί, χωρίς όμως να θεωρεί απαραίτητα τον πρωτογονισμό βασική προϋπόθεση της ευτυχίας.


Χαρακτηριστική επίσης, είναι και η αντίθεσή του με τον Σωκράτη, που τάσσεται υπέρ των οργανωμένων κοινωνιών, όπου θα υπερέχει η άποψη των "ειδικών". Για τον Αντιφώντα η κοινωνία είναι μια ευρεία έννοια, που συμπεριλαμβάνει οτιδήποτε διέπεται από τους φυσικούς νόμους. Ακόμα λοιπόν και αν οι "ειδικοί" του Σωκράτη υποστηρίξουν θέση που παραβιάζει τους νόμους της φύσης, αυτό είναι εξ ορισμού άδικο, ανεξάρτητα από το αν συνεπάγεται ή όχι τιμωρία.


(Ο Αντιφώντας ο σοφιστής δεν πρέπει να συγχέεται με τον συνονόματο ρήτορα και πολιτικό. Εικάζεται ότι γεννήθηκε γύρω στα 480 πχ, ενώ δεν έχει απομείνει πλέον κάποιο ολοκληρωμένο έργο του, μετά τις καταστροφές που προκάλεσαν οι οπαδοί του Χριστιανισμού στα ελληνιστικά κέντρα).

Γράφουν οι

Η φωτογραφία μου
ένας απλός παρατηρητής του Συμπαντικού θαύματος
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...